หลายปีก่อนตอนนั้นกำลังคิดสร้างหลักสูตรการวางแผนการผลิต ต้องหาทางคิดย้อนไปย้อนมาให้ได้ว่าถ้าลูกค้าต้องการสินค้าวันนั้นวันนี้ จะต้องสั่งผลิตวันไหน หรือถ้าสั่งผลิตตั้งแต่วันนั้น จะแจ้งให้ลูกค้ามารับสินค้าได้เร็วที่สุดในวันไหน
ถ้าไม่มีวันหยุดเข้ามาเกี่ยวข้อง ปัญหานี้แค่บวกลบวันที่ก็ได้แล้ว แต่ที่ยากมากก็คือ หากมีวันหยุดมาแทรก วันหยุดทั้งวันเสาร์อาทิตย์ วันหยุดพิเศษ การคำนวณจะซับซ้อนขึ้นไปอีกหลายชั้น
ผมนำเรื่องนี้ไปคิดระหว่างที่ไปเยี่ยมคุณพ่อคุณแม่ของแฟนที่ยะลา ไม่ได้เอาเครื่องคอมติดไปด้วย ต้องใช้แค่สมองกับกระดาษคิด แม้จะคิดสูตรออกมาได้แต่พอกลับมากรุงเทพก็เป็นโรคกระเพาะไปแล้ว กว่าจะรักษาหาย ใช้เวลานานมากๆ
ตั้งแต่นั้นมา ถ้าไม่มีเครื่องคอม ไม่มี Excel ให้ใช้คิด ผมจะไม่ใช้สมองคิดเรื่อง Excel นี้เลย ไม่อยากเปลืองหน่วยความจำในสมองที่จะเสี่ยงให้เป็นโรคกระเพาะซ้ำอีก
ส่วนวิธีใช้ Excel คุณมีพฤติกรรมแบบนี้หรือเปล่า กว่าจะกดปุ่ม Enter ลงไป จะคิดแล้วคิดอีกอยู่ตั้งนาน พอแน่ใจว่าถูกต้องแล้วจึงตัดสินใจกดปุ่ม Enter ถ้าคุณทำแบบนี้อยู่ ระวังจะเป็นโรคกระเพาะนะครับ
ใครก็ตามที่มาเริ่มเรียน Excel กับผม ต้องผ่านด่านการสร้างสูตรที่ใช้เครื่องหมาย $ กันก่อน ซึ่งแทบทุกครั้งจะพบว่าลูกศิษย์ใช้เวลาคิดอยู่ตั้งนาน กว่าจะสร้างสูตรแล้ว Enter ลงไป มีน้อยคนเท่านั้นที่ใช้เวลานิดเดียว สร้างสูตรลงไปเลย ผิดถูกช่างมัน ถ้าผิดค่อยแก้กันใหม่
อย่ารอช้านะครับ ขอแนะนำมาเวลาใช้ Excel น่ะ เลิกใช้สมองน้อยๆของคนเราแล้วหันไปใช้ Excel ให้คิดแทนดีกว่า ลองผิดลองถูกไปเรื่อยๆ สร้างสูตรลงไปเลย ผิดค่อยว่ากัน ถ้าถูกต้องจะได้หมดปัญหาให้คิดรกสมอง
ในการสร้างสูตรที่ต้องตรึงแนวซึ่งต้องใส่เครื่องหมาย $ นั้น ต่อให้ใส่ $ ผิดที่แต่อ้างอิงถึงเซลล์ถูกต้องก็ยังได้ผลลัพธ์ถูกต้อง
วิธีพิสูจน์ว่าเครื่องหมาย $ ที่ใส่ลงไปนั้น ใช้งานได้จริงหรือไม่ พอสร้างสูตรลงไปโดยเร็วแล้วให้ลอง copy เซลล์นั้นไปวางที่เซลล์อื่น ไม่ว่าจะวางที่ row อื่นหรือ column อื่นก็ตาม หากยังคำนวณได้ผลตามที่ต้องการ แสดงว่าใส่เครื่องหมาย $ ถูกต้องและดีด้วย แต่ถ้าผลลัพธ์ไม่ตรง ค่อยย้อนกลับไปสร้างสูตรใหม่ ใส่ $ ใหม่
ขอให้ใช้ Excel เป็นเหมือนของทดลองนะครับ อย่ากลัว อย่าคิดมากจนไม่กล้ากดปุ่ม Enter ลองไปเรื่อยๆแล้วคุณจะเก่งขึ้น ...ไม่เป็นโรคกระเพาะด้วย
โจทย์บางโจทย์ที่ยากมากๆ ถ้าพอเห็นว่าน่าจะหาคำตอบได้ ผมจะไม่รอช้า ลองสร้างสูตร แบบมั่วๆลงไปเลย หลายครั้งทีเดียวที่ได้แนวทางการใช้แบบแปลกใหม่ เพราะแม้จะได้คำตอบไม่ตรง ขอให้คิดว่าคำตอบนั้นหมายถึงอะไร อย่าตัดสินใจง่ายๆว่าผิดแล้วลบทิ้งสร้างใหม่ทันทีนะครับ
หวังว่านิสัยการใช้ Excel แบบนี้จะมีประโยชน์กับสุขภาพกายและใจของคนรัก Excel ทุกๆคนครับ