"คุณไม่มีทางเก่ง Excel หรอกครับ" ขอโทษนะที่บอกแบบนี้
พอทำงานก้าวหน้าได้เลื่อนขั้นมีตำแหน่งเป็นหัวหน้าก็หันไปสั่งลูกน้องทำแทนใช่ไหม ตัวเองก็ห่างเหินจาก Excel ไปเรื่อยๆ ... นี่เป็นเส้นทางชีวิตของคนทำงานทุกคน
จะเลือกทางไหน แน่นอนทุกคนต้องเลือกตำแหน่งใช่ไหมครับ
เมื่อเป็นแบบนี้แล้วบริษัทจะมีคนเก่ง Excel ที่จะพึ่งพาให้สร้างงานที่เชื่อถือได้อย่างไร
ทางออกแรกต้องแก้ที่ค่านิยม กำหนดให้หน้าที่ของหัวหน้าต้องยังคงต้องจับ Excel ห้ามทิ้ง Excel เด็ดขาด เวลาที่หัวหน้านำเสนอผลงานต้องสามารถเปิดแฟ้ม Excel แล้วทำให้ชมในห้องประชุมได้ว่า ยังใช้ Excel เป็นอยู่นะ โดยเฉพาะวิธีใช้ Sensitivity Study ในการวางแผนตัดสินใจ เช่น สามารถใช้ Excel วิเคราะห์ว่าแผนงานของบริษัทจะมีผลต่ออนาคตของบริษัทเช่นไร ทำแผนออกมาเป็นหลายทางเลือก Best Case, Worst Case, กับ Optimal Case
เครื่องมือที่ใช้ในงาน Sensitivity Study อยู่ที่เมนู Data > What-IF Analysis หัวหน้าต้องสามารถใช้คำสั่ง Goal Seek, Scenarios, Data Table, หรือใช้ Solver Add-in ได้ด้วยก็เยี่ยมเลย
แต่เครื่องมือเหล่านี้จะหาทางออกในการดำเนินธุรกิจได้แม่นยำต่อเมื่อสูตรที่สร้างไว้ในแฟ้มคำนวณผลลัพธ์ไว้ถูกต้องด้วย ดังนั้นหัวหน้าต้องมีความสามารถในการตรวจสอบสูตร เรียกง่ายๆว่าต้องแกะสูตรเป็น
อีกทางออกหนึ่ง ให้สร้าง career path เส้นทางใหม่ขึ้นมาเรียกว่า Microsoft Excel User Specialist ก็ได้ แทนที่จะให้ตำแหน่งเป็นหัวหน้า ให้ก้าวหน้าในระดับชั้นแทน เงินเดือนก็ปรับตามระดับชั้นไปเรื่อยๆ แถมให้เงินพิเศษตามผลงานที่ทำ โดยมอบหมายให้ทำหน้าที่สร้างงานที่ใช้ Excel ให้คนอื่นใช้ คนอื่นทำหน้าที่แค่กรอกค่ากับคลิกปุ่มเท่านั้น
เวลาจะจัดอบรม Excel ก็ส่งแค่ User Specialist นี้ไปเรียนก็พอ โดยควรมีอย่างน้อย 2 คน เพื่อทำงานแทนกันได้หากคนหนึ่งลาออกไป เวลาสร้างงานก็ให้ผลัดกันตรวจสอบสูตรที่อีกคนสร้างไว้ ดีกว่าจะให้คนสร้างเองตรวจสอบเองซึ่งมักจะหาข้อผิดพลาดของตัวเองไม่พบ
ทางออกสุดท้าย น่าสงสัยไหมว่าผมเองหลุดพ้นจากวงจรข้างต้นนี้มาได้อย่างไร ตำแหน่งงานสุดท้ายได้เป็น Senior Vice President ของบริษัทด้านอสังหาริมทรัพย์ แต่ยังคงทิ้ง Excel ไม่ได้และเก่ง Excel ขึ้นเรื่อยๆเสียอีก นั่นเป็นเพราะผมใช้ Excel กับการคำนวณทางโหราศาสตร์ที่สนใจเหมือนเป็นงานอดิเรก อยากจะพิสูจน์ว่าโหราศาสตร์เนี่ยเชื่อถือได้หรือไม่กับอยากรู้อนาคตว่าจะเป็นเช่นไร เป็นพลังผลักดันให้ต้องรู้จัก Excel แบบที่เหนือกว่าที่จำเป็นต้องใช้ในการทำงาน พอออกจากงานมาสอนที่สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี (ไทย-ญี่ปุ่น) ก็ต้องคลุกคลีกับลูกศิษย์ที่มาจากสายงานผลิต ขาย และการตลาดมาเกือบยี่สิบปี ทำให้มองการใช้ Excel ที่กว้างกว่าเดิม
ถ้าคุณทำงานแล้วอยากก้าวหน้าขึ้นเป็นผู้บริหารเร็วๆ อย่าลืมเรื่อง Sensitivity Study หรืองาน Feasibility ที่ผมแนะนำไว้นี้นะครับ ถือเป็นเครื่องมือที่ขาดไม่ได้ของผู้บริหารยุคนี้ทีเดียว
